De seksuele ontwikkeling is een leerproces. Net als bij andere leerprocessen kunnen fouten worden gemaakt. Kinderen en jongeren voelen hun eigen grenzen nog niet goed aan of ze respecteren die van anderen niet of niet genoeg. Maak van een incident een kans tot leren door de betrokkene zicht te doen krijgen op de achterliggende factoren.
Een incident met seksueel grensoverschrijdend gedrag kan veel informatie geven over de betrokkenen. Wat schuilt er achter dit gedrag? Welke factoren spelen een rol bij de initiatiefnemer(s) ('de dader') en degene die het gedrag ondergaat?
Probeer in de gesprekken met de betrokkenen zicht te krijgen op bovenstaande factoren. Het antwoord op deze vragen vormt de leidraad voor de aanpak van het seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het gesprek zal zich idealiter richten op het wegwerken van hiaten en tekorten, bijsturen van aanvechtbare ideeën en aanleren van de nodige competenties.
Bijvoorbeeld :
Ook aan grensoverschrijdend gedrag zitten aspecten die wel oké zijn. Het is bijvoorbeeld oké om verliefd te zijn, nieuwsgierig te zijn, opwinding te voelen. De onderliggende drijfveren (gevoelens, behoeften,…) zijn meestal wel aanvaardbaar. Het grensoverschrijdende aspect zit vaak in de vormgeving van die drijfveren. Het is bijvoorbeeld niet oké om iemand te dwingen, stiekem te begluren of in het openbaar seksuele handelingen te stellen.
Benoem in je reactie welke aspecten van het gedrag wel oké zijn en welke niet, maar zeker ook waarom.
Een incident geeft zicht op mogelijke ontbrekende kennis en vaardigheden. In de reactie op het incident, kunnen we de betrokken personen leren hoe deze op een acceptabele manier vorm kunnen geven aan hun behoeftes en verlangens.
We focussen daarbij op de initiator ('de dader'), om te vermijden dat die opnieuw over de grens gaat. Maar we kunnen ook voordeel halen uit een gesprek met het (eventuele) slachtoffer.
Factoren in de context kunnen ervoor zorgen dat de persoon in kwestie over de grens gaat. Zo kan iemand die geen eigen kamer heeft en dus onvoldoende privacy krijgt, overgaan tot het stellen van seksuele handelingen in de gemeenschappelijke ruimtes. Dit soort incidenten bieden leerkansen en kunnen leiden tot bijsturing van afspraken en beleid. Waarom heeft de persoon geen privacy en hoe kunnen we hier structureel iets aan veranderen?
Als het - omwille van beperkte verbale vermogens - moeilijk is om zicht te krijgen op de onderliggende factoren, kan je via observatie meer informatie verzamelen. Je kan daarvoor gebruik maken van de gedragsanalyse. Die helpt je om te zoeken naar factoren die het gedrag uitlokken of mee in stand houden.