Wat is pesten?

De pester

Doe de check of de pester beantwoordt aan volgende kenmerken.

De pester:

• is op zoek naar macht en waardering van de groep;
• is meestal fysiek of verbaal sterker dan de gepeste;
• doet zich zelfzeker voor, maar is het daarom niet;
• heeft weinig respect voor grenzen;
• kan zich moeilijk inleven in de gevoelens van anderen;
• heeft weinig gewetensproblemen bij het pestgedrag;
• vindt soms dat de gepeste erom vraagt;
• is zich niet bewust van de gevolgen voor de gepeste;
• ziet het gedrag zelf niet als pesten;
• schrikt bij het horen van de gevolgen van hun gedrag.

Er bestaat geen eenduidige oorzaak waarom mensen pestgedrag vertonen. Uit verschillende onderzoeken worden wel een aantal verbanden duidelijk.

• Personen die weinig aandacht krijgen van hun opvoeders, die zelf fysiek worden gestraft en die voor hun eigen agressieve gedrag niet worden gecorrigeerd, lopen een grote kans om te gaan pesten.
• Zelf gepest worden lijkt vaak een oorzaak van pestgedrag.
• Voorbeeldgedrag van volwassenen kan invloed hebben op pestgedrag van kinderen en jongeren.

De gepeste

Doe de check of de gepeste beantwoordt aan volgende kenmerken.

De gepeste

• kan afwijken van een of andere groepsnorm;
• kan iemand zijn die goed in de groep ligt;
• kan iemand zijn die minder goed in de groep ligt;
• mist soms een aantal sociale vaardigheden;
• is onzeker;
• komt niet voldoende voor zichzelf op;
• wordt overbeschermd in de opvoedingssituatie.

In een groep zal je zien dat ieders tolerantiegrens verschillend is. Daar waar de ene plagerijen of pesterijen zal weglachen en relativeren, zal de andere gekwetst achterblijven en op die manier een weerloze indruk maken die misschien nog meer ‘uitnodigt’ tot pesterijen.

Toch kunnen we nooit stellen dat iemand pestgedrag uitlokt. Niemand wil bewust gekwetst worden.

De meelopers

Sommigen sluiten zich aan bij de pester en vormen zo een pestgroepje, de ‘meelopers’.

Dat kan komen door de bewondering die zij hebben voor de leidinggevende pester, of omdat ze er zelf voordeel uit kunnen halen (bijvoorbeeld: ze mogen mee-eten van het afgetroggelde pakje chips).

Een andere mogelijke reden is dat ze bang zijn om zelf gepest te worden. Of ze gebruiken het meepesten als uitlaatklep voor hun eigen frustraties.

De struisvogels

Daarnaast heb je de personen die niet reageren. Dat zijn de neutrale toeschouwers. Je kan ze ook de 'struisvogels’ noemen, zij steken hun kop in het zand.

Eigenlijk vinden ze het niet oké wat er gebeurt, maar uit angst om zelf gepest te worden reageren ze niet. Door het niet reageren van de omstaanders denken gepeste jongeren dat het hun eigen schuld is dat ze gepest worden.

De redder

Het zijn slechts enkelingen die de gepeste in bescherming durven te nemen en tegen de stroom in zwemmen.

De redder loopt het risico om zelf te worden afgewezen en het succes van de redding is afhankelijk van de sociale en fysieke status van de redder. ‘Redders’ zullen dat risico enkel nemen als ze zich kunnen identificeren met het ongemak en de ellende van de gepeste en als ze voelen dat hun tussenkomst iets kan veranderen.

Het is daarom belangrijk dat er een kader is waarbinnen men op een veilige manier kan reageren tegen het pesten.