Seksueel grensoverschrijdend gedrag op het werk

Omgaan met seksueel grensoverschrijdend gedrag

Elke medewerker reageert op zijn eigen manier op seksueel grensoverschrijdend gedrag. De beleving is dus altijd subjectief. Daardoor kan de ene medewerker zo’n gebeurtenis soms moeilijk verwerken en zelfs een trauma ontwikkelen, terwijl iemand anders deze veel sneller te boven komt. Goede opvang en nazorg is dus essentieel: het vergroot de kans op een natuurlijk herstel van de betrokkenen en bevordert het verwerkingsproces.

Ernst inschatten

Om gepast en adequaat te reageren, is het handig om de ernst in te schatten. De ene grensoverschrijding is namelijk de andere niet, zelfs al heeft dit ernstige gevolgen op het slachtoffer. Er kan een groot verschil zijn tussen de intentie van de pleger en de gevolgen die dit losmaakt. Daarom is enige objectivering van de feiten nodig.

Lees meer over het Sensoa Vlaggensysteem, een tool om seksueel gedrag in te schatten en er gepast op te reageren.

Waar komt het seksueel ongewenst gedrag het meest voor?

• 8,3 % van de werknemers kreeg het afgelopen jaar te maken met seksueel ongewenst gedrag op het werk (van staren tot aanrakingen).
• Vooral jonge vrouwen en medewerkers onder 45 jaar in de sectoren huishoudhulp, kuisen, gezondheidszorg, bouw, detailverkoop, diensten en onderwijs. Zo was 1/3 van poetshulp of huishoudhulp ooit al slachtoffer.
• In een omgeving waar de meerderheid van het personeel mannelijk is en/of waar leidinggevenden het gedrag niet begrenzen

Wat kan je als medewerker doen?

• Blijf zelf rustig en blijf op een afstand van diegene die over de grens gaat.
• Ga niet in discussie maar toon dat je ziet dat de ander over de grens gaat en benoem het gedrag van die persoon.
• Stel duidelijke grenzen, geef aan wanneer iemand te ver gaat en zich ongepast gedraagt.
• Meld intern of extern.

Wat kan je als werkgever doen?

• Leer de medewerkers seksueel grensoverschrijdend gedrag te herkennen en in te schatten, zodat ze op een gepaste manier leren te reageren.
• Bespreek het incident met je medewerker. Is het incident in huis gebeurd? Is er ook een medewerker als dader betrokken? Zijn er thuis dingen gebeurd? Wil de persoon aangifte doen?
• Vraag uw medewerker hoe hij zich voelt en luister naar het verhaal.
• Ga na of specifieke ondersteuning of opvang nodig is.
• Ga na of je verdere veiligheidsmaatregelen kan nemen of tucht nodig is.
• Zorg indien nodig voor (praktische en emotionele) opvang en neem indien nodig contact op met het slachtoffer en zijn familie.
• Informeer alle betrokkenen op regelmatige tijdstippen.
• Normaliseer de reacties van de betrokkenen: het zijn normale reacties op een voor hen misschien schokkende gebeurtenis.
• Lees hier de uitgebreide actiemogelijkheden van de werknemer en de formele psychosociale interventie bij geweld – pesterijen – seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Waar rekening mee houden als iemand na seksueel grensoverschrijdend weer komt werken?

• Geef de medewerker de kans om opnieuw mee te draaien in de vertrouwde structuur. Dit kan houvast bieden en een positieve invloed hebben.
• Hou er rekening mee dat de betrokkene de eerste weken of maanden misschien niet even productief is als ervoor, meer moeite heeft om zich te concentreren, of sneller toe is aan een pauze. Hetgeen dat gebeurd is kan impact hebben op de prestaties.
• Vraag de werknemer voor hij het werk hervat wat hij verwacht van het werk, de collega’s en de ruimere omgeving. Ervaart hij bepaalde hindernissen? Probeer die dan weg te werken door haalbare, concrete afspraken te maken. Geef hem bijvoorbeeld de kans om aan een lager tempo te werken, of om het even rustiger aan te doen wanneer hij het moeilijk heeft.
• Een preventieadviseur kan psychologische ondersteuning bieden in de vorm van een drietal gesprekken, verspreid over 3 maanden, vanaf 48 tot 72 uur na de gebeurtenis. Die kan dan proberen de psychische schade te beperken, de periode van werkhervatting makkelijker te maken en een cultuur van interne zorg te installeren.